تومور حدقه بیماری چشمی است که با جراحی تومور حدقه چشم برطرف می شود. حدقه چشم در حقیقت ، حفره ای استخوانی است که در بخش قدامی جمجمه واقع شده و کره چشم ، اعصاب ، عضلات و بافت همبند ؛ درون آن قرار دارد.
تومورهای حدقه چشم ؛ می توانند خوش خیم ( غیرسرطانی ) بوده یا بدخیم ( سرطانی ) باشند و از نواحی مجاور چشم یا نواحی دیگر بدن به اوربیت چشم ، متاستاز یا سرایت کند.
تومورهای چشم ، از نظر سن بسیار متفاوت هستند و شامل کیست ، آسیب های عروقی ( ناشی از رگ های خونی ) ، لنف ، تومورهای نوروژنیک ( ناشی از اعصاب ) و تومورهای ثانویه ( متاستاتیک ) می شوند.
انواع تومورهای حدقه چشم
با توجه به نوع ساختار حدقه چشم ، این عضو مهم بدن در معرض ابتلا به انواع تومور قرار دارد.
به طور کلی انواع مختلفی از تومورهای حدقه ، هم در کودکان و هم در بزرگسالان وجود دارد.
خوشبختانه اکثر تومورهای حدقه چشم ، خوش خیم هستند ؛ اما با این وجود باید اشاره داشت که این تومورها می توانند به چشم و ساختارهای اطراف آن آسیب برسانند.
تومورهای حدقه چشم ، موارد ذیل را شامل می شوند :
- تومورهای عروقی : این نوع از تومورها ، منجر به تغییر رنگ پلک و همچنین بیرون زدگی کره چشم می شوند.
- تومورهای عصبی : تومورهای عصبی ، اعصاب بینایی و سایر اعصاب را نیز درگیر می سازند.
- تومورهای غدد اشکی : این نوع از تومورها از سینوس ها انتشار یافته و به سمت حدقه چشم گسترش می یابند و سبب بیرون زدگی کره چشم ، افتادگی پلک و بزرگ شدن غدد اشکی می شوند.
- لنفوم : تا زمان پیشرفت بیماری ، علامت مشخصی از خود بروز نمی دهند.
لازم به ذکر است که تومورهای دیگری نیز وجود دارند که از یک بخش دیگر بدن ؛ گسترش یافته و به تومور حدقه چشم می انجامند.
علل ایجاد کننده تومور حدقه
تومورهای حدقه ، غالبا در پی اختلالات ژنتیکی – وراثتی پدید می آیند و در برخی موارد نیز به دنبال علل ثانویه ؛ نظیر وجود تومور یا سرطان در دیگر اعضای بدن ؛ اعم از ریه ، سینه ، پروستات و غیره و گسترش آن به حدقه چشم رخ می دهند.
علائم تومور حدقه
توجه داشته باشید که بعضی تومورها به آرامی رشد می کنند و علائمی ندارند ، در حالی که این تومورها می توانند در بعضی بیماران به سرعت رشد کنند.
اکثر بیماران مبتلا به تومور حدقه ، برجستگی چشم یا پروپتوز را تجربه می کنند. اما معمولا قبل از شروع برآمدگی چشم ؛ با تغییر در بینایی ، دوبینی یا درد چشم مواجه می شوند.
البته باید اشاره داشت که عفونت ، التهاب و بعضی از سرطان های چشم ؛ نیز می تواند باعث درد چشم شوند.
لازم به ذکر است که بسیاری از علائم تومور چشم را می توان با بیماری های دیگری ؛ مانند بیماری تیروئید چشم ، انواع التهابات یا عفونت ها مشاهده کرد.
از عمده ترین علائم تومورهای حدقه ، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- دوربینی
- دوبینی یا دیپلویی
- افتادگی پلک
- بیرون زدگی کره چشم
- احساس درد در اطراف چشم
- خونریزی مداوم در چشم
- انحراف چشم یا استرابیسم
- اختلال در بینایی یا فقدان بینایی
- بیرون زدگی کره چشم از حدقه
- ضایعاتی مشابه خال در نواحی اطراف چشم
- افتادگی و تغییر شکل پلک ها همراه با یا بدون توده
تشخیص تومور حدقه
تومورهای چشم ، علاوه بر آسیب رساندن به بینایی ؛ می توانند به عصب بینایی ، مغز و بقیه بدن نیز سرایت کنند.
زیرا ملانوم تمایل دارد از طریق رگ های خونی به اندام های دور منتقل شود.
بنابراین ، تشخیص و درمان به موقع از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است ؛ تشخیص تومور و معاینه دقیق ، توسط پزشک متبحر ؛ امری بسیار مهم است.
از این رو توصیه می شود به منظور تشخیص تومـور حدقه ، به پزشک فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم مراجعه گردد.
جراح فوق تخصص پلاستیک چشم ؛ می تواند به بهترین وجه علائم بیمار را در نظر بگیرد ، بینایی را ارزیابی کند و سلامت ساختار و عملکرد طبیعی چشم را بررسی نماید.
بهترین روش تشخیص این بیماری ، استفاده از روش های تشخیصی ؛ از جمله سونوگرافی ، سی تی اسکن و ام ار آی می باشد ؛ به کمک این روش ها می توان نوع احتمالی تومور را نیز مشخص کرد.
باید متذکر شد که نمونه برداری ، نوع دقیق تومور را تعیین می کند ؛ لذا در راستای تشخیص قطعی نوع تومور ، درخواست انجام نمونه برداری از تومور صادر می گردد.
درمان تومور حدقه
باید توجه داشت که پس از مشخص شدن اندازه ، نوع و محل تومور ؛ می توان یک برنامه درمانی مناسب برای درمان این بیماری ، تعیین نمود.
گزینه های درمانی متنوعی ، بسته به نوع تومور وجود دارد.
لازم به ذکر است که جراحی همیشه ، تنها گزینه درمان نخواهد بود و برخی تومورها را می توان با پرتودرمانی ، شیمی درمانی یا ایمونوتراپی درمان کرد.
به طور کلی از روش های زیر می توان به عنوان شیوه های درمانی تومـور حدقه یاد کرد :
- تزریق استروئید
- کرایوتراپی
- رادیوتراپی
- شیمی درمانی
- جراحی با لیزر
- جراحی تومـور حدقه
توجه داشته باشید ، در خصوص تومورهایی که سبب بروز اختلال در عملکرد چشم می شوند ؛ به منظور درمان این بیماری ، عموما از طریق جراحی به روش باز ، تومور به طور کامل برداشته شده و در عین حال بینایی نیز حفظ می گردد.
لازم به ذکر است که در حال حاضر ، جراحی تومور حدقه با استفاده از تصویر برداری ؛ به جایگزین درمانی بسیار ایمن تر از گذشته تبدیل شده است.
در مواردی که سرطان چشم پیشرفته باشد ، حدقه چشم به صورت تهاجمی برداشته می شود و چشم مصنوعی ( پروتز چشمی ) جایگزین آن می گردد.
چشم مصنوعی یا پروتز ، امروزه تقریبا به طور طبیعی حرکت می کند و در واقع از چشم طبیعی قابل تشخیص نیست ؛ گرچه ناگفته نماند که پروتز چشمی ، بینایی ندارد.
در ارتباط با درمان تومورهایی که بافت های دیگر را مورد تهاجم قرار داده اند ، لازم به ذکر است که نیاز به انجام نمونه برداری ضروری خواهد بود ؛ زیرا در این نوع از تومورها ، روش درمان بر اساس نتیجه نمونه برداری تعیین می گردد.